Ciąża psa – ta zaplanowana i wyczekiwana to źródło radości dla właściciela, a co więcej – wyjątkowy i stresujący okres dla psiej mamy. Organizm przestawia przecież wszystkie mechanizmy na utrzymanie miotu i wydanie go na świat.
Czasami jednak szczenna suczka to… Wynik nieuwagi i nieprzyjemny przypadek. Co więcej – nierzadko sama natura płata figle i… U psów też występuje ciąża urojona.
Ile trwa taki proces u psów? Jakie są objawy? Kiedy ciąża psa wymaga ludzkiej pomocy?
Czytaj też: ODPOWIEDNI WŁAŚCICIEL, CZYLI IDEALNA RELACJA Z PSEM W 3 KROKACH
Ciąża psa – kontrolowane rozmnażanie
W świecie idealnym psia ciąża powinna być tematem, który poruszają jedynie odpowiedzialni hodowcy. Za dużo jest przecież niechcianych pupili, skazanych na życie w schroniskach.
Co prawda, polskie prawo nie zabrania rozmnażania kundelków i psów w typie rasy, z przyczyn moralnych… Nie powinniśmy świadomie dopuszczać do zapładniania. Przede wszystkim wtedy, gdy na jednym miocie zwykle się nie kończy. Potomstwo suczki potęguje problem rosnącej populacji. Co jednak musisz wiedzieć o psiej ciąży – niezależnie od tego, czy jest chciana czy nie?
Ciąża psa – kiedy suczka może zajść w ciążę?
Okazuje się, że podobnie jak u innych ssaków – suczka może zajść w ciążę jeśli osiągnie dojrzałość płciową. A więc po pierwszej cieczce. Pierwsza ruja może z kolei pojawić się u suczki już między 7, a 12 miesiącem życia. Jeśli jednak mowa o rasach olbrzymich – czasami już w 2 roku życia.
Co ciekawe, płody mogą być zbyt duże w stosunku do niedojrzałej jeszcze fizycznie psiny. Ciąża i poród w bardzo wczesnym wieku to olbrzymie ryzyko. Może, oczywiście, skończyć się poronieniem, ale i śmiercią zbyt młodej mamy.
Jeśli z kolei mowa o odpowiedzialnych hodowcach – ten decyduję się na zapłodnienie dopiero wtedy, gdy suczka przejdzie burzliwą fazę dojrzewania. A w efekcie osiągnęła już wielkość dorosłego psa.
U psach miniaturowych proces ten następuje jednak szybciej.
Skąd jednak wiemy, że pies już jest w ciąży?
Ci z właścicieli, którzy świadomie doprowadzili do zapłodnienia suczki obserwują ją z dnia na dzień i niecierpliwie czekają na pierwsze symptomy. W przypadkach-wpadkach – opiekunowie psa w ogóle nie spodziewają się psiego potomstwa. A więc w efekcie zmysł obserwacyjny nie jest wyostrzony.
Zanim jednak się zorientują – połowę ciąży psiak może mieć już za sobą. Niezależnie od planowania czy nie – szczenna suka nie daje się rozpoznać w pierwszym trymestrze. Jedynie może występować zmęczenie czy brak aktywności, albo nawet lekki spadek apetytu. Czasami może dojść do wymiotów.
Ciąża jednak wychodzi na jaw powoli w drugim trymestrze. W efekcie brzuszek nabiera krągłości, a gruczoły sutkowe grubieją. W ostatnim etapie suczka ma zwiększony apetyt i, co więcej, przybiera na wadze do nawet 55%.
? CIEKAWOSTKA ?
Siara to pierwsze mleko, produkowane przez gruczoły krótko przed porodem. Jest nieco gęstsze niż zwykłe mleko, bo zawartość białka i tłuszczu jest wyższa.
Urojona ciąża psa
Co ciekawe, dokładnie takie same objawy brzemienności wywołuje także ciąża urojona. Wbrew pozorom – fenomen jest często spotykany przede wszystkim u niekastrowanych suk. Niezależnie od ich wieku, wielkości i rasy. Oznaki ciąży urojonej pojawiają się głównie od 3-12 tygodni po cieczce.
Równocześnie, suka zachowuje się tak, jakby była w ciąży, chociaż nie była kryta i do zapłodnienia nie mogło dojść. W efekcie, ciąża rzekoma wynika z zaburzeń hormonalnych, które z kolei prowadzą do zmian behawioralnych. A więc suczka zaczyna budować gniazdo i traktuje ulubione zabawki jak potomstwo.
W efekcie może nawet odmawiać wychodzenia na spacery, być drażliwa czy agresywnie bronić własnych zabawek, które definiuje jako szczenięta. Podczas ciąży urojonej zmienia się także wygląd psa. Sutki pęcznieją i napełniają się mlekiem.
? CIEKAWOSTKA ?
Jeśli nie jesteś właścicielem psa rasowego i nie planujesz hodowli, ale Twoja suczka cierpi na objawy ciąży – warto przeprowadzić zabieg kastracji.
Czytaj też: JAK ROZŁADOWAĆ PSI STRES?
Ile trwa ciąża psa?
Stan ciąży psa jest zdecydowanie krótszy niż u ludzi. Trwa przeciętnie dwa miesiące – od 58 do 70 dni. Ciąża psa dzieli się zasadniczo na dwa etapy
- rozwój zarodkowy – pierwsze dwa trymestry ciąży, trwa około 40 dni. W międzyczasie rozwijają się narządy wewnętrzne oraz zewnętrzne. Z kolei same szczenięta są jeszcze bardzo niewielkich rozmiarów, osiągając mniej więcej 30% wagi urodzeniowej,
- przyrost masy i dojrzewanie płodów – ostatni trymestr ciąży. Po około 50 dniach od zapłodnienia psiaki mają już 70% wagi urodzeniowej. Z kolei ich miękkie dotąd kości nabierają twardości, rosną pazurki i sierść.
Tymczasem, w gabinecie weterynaryjnym można wykonać badania, by stwierdzić oficjalnie stan zdrowia psiaka i miotu. Wówczas można także bliżej określić termin porodu i ilość znajdujących się w macicy płodów. A co więcej – wykluczyć ciążę urojoną. Warto spróbować więc wykonać kilka badań:
- serologiczne: chociaż nie ma jeszcze regularnych testów ciążowych dla suk, badania krwi umożliwiają ocenę poziomu relaksyny, czyli hormonu wydzielanego przez łożysko od około trzeciego tygodnia ciąży.
- palpacyjne jamy brzusznej wykonuje się od 15 do 35 dnia ciąży. To najprostszy sposób, wymagający jednak dużego doświadczenia weterynarza.
- USG wykonuje się od 21 dnia po pokryciu, ale optymalnym terminem jest 25 lub 26 dzień. Ultrasonograf potwierdzi, czy szczenięta żyją, a metoda ta jest bezpieczna i skuteczna.
- radiologiczne możliwe jest nie wcześniej niż w 45 dni ciąży. RTG pozwoli na określenie liczebności miotu, uwidaczniając na zdjęciu ilość kręgosłupów, jego wykonanie wymaga jednak pozostania w bezruchu przez kilka do kilkunastu sekund, co może być dla suczki bardzo stresujące.
- kardio-tokografia (KTG) – wykorzystywana zwykle u ludzi – to nowoczesne monitorowanie przebiegu psiej ciąży za pomocą ultradźwiękowych detektorów. Badanie to rejestruje aktywność skurczową macicy oraz tętno płodów i wykonywane jest 4 – 5 dni przed porodem.
Ciąża psa – ile będzie liczył miot?
Liczebności miotu… Nie da się przewidzieć! Ilość osesków, których możesz się spodziewać zależy przede wszystkim od wielkości, wieku i rasy matki i ojca. Kondycja i stan zdrowia także mają znaczenie. Na wielkość miotu wpływa także sposób zapłodnienia – a więc sztuczna inseminacja czy krycie naturalne.
Tymczasem, psy małych ras mają statystycznie mniej liczne mioty. Od jednego do czterech szczeniąt. Psy ras dużych i olbrzymich rodzą z kolei do nawet kilkunastu szczeniąt.
Ciąża dzień po dniu
Zmiany w organizmie mamy i jej przyszłego potomstwa w niewielkim stopniu dokonują się codziennie. Jednak etapy ciąży najsensowniej jest podzielić na tygodnie, a nie dzień po dniu.
? 1 tydzień
Od 1-7 dnia ciąży zarodek składa się z blastomerów. Skutkiem naturalnego krycia może być jasnoróżowy wypływ z dróg rodnych. Aktywność fizyczna z kolei nie powinna się zmienić.
Co ciekawe, podając pokarm nie musisz wprowadzać zmian w żywieniu. Nie stosuj więc też leków, suplementów czy preparatów odrobaczających.
? 2 tydzień
Do 14 dnia komórki ulegają intensywnym podziałom i wzrostowi. Przez 8-9 dni przechodzą przez jajowód, a do macicy schodzą w tzw. fazie moruli.
Karm psa jak zwykle.
? 3 tydzień
W okolicach 16 dnia ciąża psa uwalnia komórkę jajową z osłonki. Przez kolejne dni zarodki przesuwają się wzdłuż brzegów macicy, by ostatecznie pojawić się w błonie śluzowej. Psiaczki mierzą teraz około 1 cm, a odżywiają się mleczkiem macicznym.
? 4 tydzień
Z kolei 22 dni po zapłodnieniu dochodzi do implantacji zarodków. Te wczepiają się w błonę śluzową, pobierając w ten sposób niezbędne do rozwoju substancje odżywcze z krwi matki. Rozpoczyna się rozwój oczu, kręgosłupa. Organizm zaczyna produkować relaksynę – hotmon przygotowujący sukę do porodu.
W dniu 25 wydać już bijące serca, zawiązuje się także łożysko.
Co ciekawe, warto teraz ograniczyć wyczerpujące ćwiczenia, zmniejszyć intensywność spacerów.
? 5 tydzień
Ilość płynu owodniowego zwiększa się. Maluszki osiągają już 2,5-3 cm. Są więc zdecydowanie mniej wrażliwe na zaburzenia i wady rozwojowe niż w czwartym tygodniu.
Teraz właśnie jest odpowiedni czas na to, by zwiększyć racje żywieniowe o około 10%.
? 6 tydzień
U szczeniaków rozpoczyna się pigmentacja. Suczka ma mocno powiększony brzuch, a jej sutki stają się grubsze i ciemniejsze. Teraz psia mama powinna jeść tyle, ile ma ochotę.
? 7 tydzień
Przyszła mama powoli zaczyna tracić sierść z okolic brzucha. Od 45 dnia ciąży w badaniu RTG widoczne stają się zmineralizowane szkielety szczeniąt.
? 8 tydzień
Od blisko 56 dnia badanie RTG pokaże miednice i kończyny płodów. Z kolei gruczoły mlekowe rozpoczynają produkcję siary, a srom się powiększa. Może już dojść do porodu.
? 9 tydzień
Suczka jest już niesamowicie spokojna i często wycofuje się z aktywności. Jest to więc oznaka zbliżającego się porodu.
Warto więc mierzyć o stałej porze dnia temperaturę wewnętrzną samicy. Po przekroczeniu 60 dnia ciąży dobrze zwiększyć częstotliwość tych pomiarów do trzech razy dziennie.
Ciąża psa – jak określić termin porodu?
Tymczasem, jedną z metod określenia daty rozwiązania jest poziom progesteronu. W ostatnim tygodniu ciąży poziom powinien być mierzony co dwa dni. Spadek poniżej 3 ng/ml wskazuje na to, że poród się zbliża. Równocześnie dokonuje się ponadto pomiary temperatury rektalnej w ostatnich dniach ciąży.
? CIEKAWOSTKA ?
Skonsultuj badania z lekarzem, by odpowiednio dobrać je do faktycznych potrzeb.
Jeśli z kolei mowa o przygotowaniach do porodu – przeważnie pies wybiera sobie miejsce. Jednak możesz jej pomóc! Wybierz więc szczególnie spokojne miejsce i zachęcaj ją do spania tutaj.
Świeżo urodzone maluchy nie powinny mieć żadnej możliwości wypadnięcia z kojca. Obłóż więc posłanie czystymi, ale jednak zniszczonymi ręcznikami. Podczas porodu zostaną przecież porządnie zabrudzone. Dodatkowo przyszykuj też czyste ręczniki, bo mogą przydać się do wycierania nowonarodzonych szczeniąt.
Co ciekawe, sam poród trwa przeważnie od 3-24, a nawet 36 godzin. Tak duża rozpiętość zależy od liczebności miotu, kondycji, budowy narządu rodnego i intensywności skurczów macicy.
Jak pomóc rodzącej suczce?
Przede wszystkim nadzoruj przebieg porodu. Interweniuj jedynie wtedy, gdy suczka nie jest już w stanie sama urodzić szczeniąt, albo maluchy są słabo żywotne. Możesz liczyć odstępu między narodzinami kolejnych szczeniąt. Każde oznaczaj luźną tasiemką zakładaną przez głowę.
Poród jest bardzo dużym stresem, dlatego nie przeszkadzaj rodzącej. Nie hałasuj i nie próbuj karmić w międzyczasie. Możesz ją delikatnie głaskać, jeśli Ci na to pozwoli. Po rozwiązaniu pod żadnym pozorem nie odbieraj matce szczeniąt, gdy są zdrowe i żywotne.
Co zrobić jeśli psia ciąża kończy się komplikacjami?
Otóż, jeśli szczenięta są nieruchliwe, albo suczka niewykazuje specjalnego zainteresowania lub przejawia agresję… Czas zacisnąć pępowinę i przeciąć ją ostrymi zdezynfekowanymi nożyczkami. Nie przecinaj jej przy brzuchu malucha, ale około 1,5-3 cm odstępu w zależności od wielkości szczenięcia.
Później z kolei konieczne jest oczyszczenie mu dróg oddechowych za pomocą ręcznika. Jeśli szczeniak wciąż nie oddycha – pocieraj je zdecydowanym ruchem, trzymając tak, by głowa była skierowana ku dołowi. Tak właśnie zapobiegniesz zachłyśnięciu. Zrobiłeś już wszystko, co mogłeś, więc teraz czas zadzwonić do weterynarza.
Tymczasem, na sam koniec warto powiedzieć jedno – najważniejszą zasadą mądrego opiekuna powinno być zapobieganie niechcianym ciążom. A w efekcie odpowiedzialne rozmnażanie psów, by zapobiec rosnącej ilości psich sierot. W oczekiwaniu na maluszków warto zaopatrzyć się w wiedzę o potrzebach suczki i przebiegu porodu, aby właściwie zareagować na przewidywalne komplikacje.
Czytaj też: LODY DLA PSA: 3 PRZEPISY NA LETNI DESER
