Jak wygląda życie z psem głuchoniemym? Czy w ogóle pies może być głuchy? Jak często to się zdarza? Głuchnący pies to dla wielu właścicieli powód do zwątpienia, bo przecież czy zwierzę, który straci słuch poradzi sobie sam? A co ważniejsze dla nas – ludzi – czy opiekun podoła takiemu wyzwaniu?
Przecież słuch – obok węchu – to najważniejszy z psich zmysłów! By wbrew pozorom czworonogi słabo słyszące lub całkiem głuche doskonale dają sobie radę zarówno z wykonywaniem poleceń właściciela, jak i z komunikowaniem się z przedstawicielami swojego gatunku.
Czytaj też: ZDROWIE KOTA – 10 SYGNAŁÓW, KTÓRE POWINNY WZBUDZIĆ TWOJE ZAINTERESOWANIE
Jak wygląda życie z psem głuchoniemym?
Po pierwsze – warto zwrócić uwagę na to, że uszy psa nie przypominają małżowin usznych człowieka. Ich budowa zupełnie różni się od anatomii ludzkiego narządu słuchu. Podobnie jak ludzie – psy słyszą w efekcie wibracji fal dźwiękowych, odbieranych przez małżowinę i podawanych przez kanał słuchowy w kierunku błony bębenkowej i trzech kosteczek słuchowych.
Co ciekawe, mimo podobnej zasady funkcjonowania, psi zmysł słuchu jest jednak zdecydowanie bardziej czuły niż u człowieka, zarówno jeśli chodzi o zakres częstotliwości, czyli wysokość dźwięku, jego natężenie czy rozróżnienie tonacji.
Jednak nie każdy psiak słyszy jednakowo dobrze. Przeważnie zwierzaki o uszach stojących potrafią bardziej precyzyjnie zlokalizować kierunek, z którego dochodzi dźwięk, niż czworonogi o zwisających uszach, których małżowina nie nastawia się w stronę źródła dźwięku. W efekcie – blokuje jego dostęp do wnętrza ucha.
Słuch psa, a słuch człowieka
Jeśli chodzi o słuch psa – ten przede wszystkim opiera się na słyszeniu cichych dźwięków i tych pochodzących z dużej odległości.
💡Ciekawostka💡
Psy słyszą dźwięki czterokrotnie lepiej niż człowiek. Mogą rozpoznać dźwięki nawet do 65 000 herców, przy czym zakres ten jest cechą raczej osobniczą.
Dodatkowo, czworonogom człowiek nie może dorównać także w umiejętności słyszenia kierunkowego. W efekcie 17 różnych mięśni psy poruszają uszami w dużo większym zakresie i – co ważne – używają ich jak niezależnych od siebie radarów. Co za tym idzie – mogą wychwycić nawet najlżejszy szmer i zlokalizować jego źródło z zaledwie 2% granicą błędu.
Czy istnieje język migowy dla psa?
Okazuje się, że nadzwyczajne zdolności akustyczne psa sprawiają, że od zawsze był cenionym stróżem domu i pomocnikiem myśliwych. Równocześnie warto dodać, że do niedawna głuchnącego lub całkowicie niesłyszącego psa spisywano na straty.
Tymczasem dzisiaj – głuchoniemy pies nie jest zupełnie traktowany jako osobnik kwalifikujący się do eutanazji. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że psy są doskonałymi obserwatorami, wyspecjalizowanymi w interpretacji mowy ciała!
Język migowy, a więc komunikację za pomocą gestów psy opanowały równie dobrze, jak werbalną. Dlatego też ważne jest, by w szkoleniu zdrowych psów nie używać tylko komend słownych, ale także posługiwać się gestami. Przydaje się to do komunikacji na odległość oraz w trenowaniu psów głuchych lub kiepsko słyszących.
Dlaczego pies staje się głuchy?
Okazuje się, że przyczyn głuchoty psa jest kilka. Należą do nich na przykład:
- wrodzona głuchota,
- pourazowa utrata słuchu,
- zmiany degeneracyjne, związane z procesem starzenia.
Co ciekawe, wbrew pozorom to nie wiek jest głównym powodem głuchoty, a przyczyny genetyczne, albo urazy.
Jeśli chodzi o głuchotę wrodzoną – predyspozycje do niej mają przedstawiciele blok 85 ras. Wśród takich wad rozwojowych wyróżnia się głuchotę neurosensoryczną i ślimakowo-woreczkową. Mechanizm dziedziczenia tej pierwszej nie jest poznany do końca, ale główną przyczyną jest tutaj zwyrodnienie komórek rzęsatych ślimaka. Dotyka ono przede wszystkim dobermanów, akity, beagle czy labradory.
💡Ciekawostka💡
Głuchota ślimakowo-woreczkowa występuje najczęściej u psów o jasnej sierści. Jest zatem najpewniej sprzężona z genami warunkującymi umaszczenia takie jak, na przykład białe, marmurowe, dereszowate czy łaciate. Co za tym idzie – jeśli jesteś właścicielem doga amerykańskiego, owczarka szkockiego, wyżła niemieckiego czy dalmatyńczyka – warto zwrócić uwagę na taką ewentualność.
Jeśli z kolei mowa o głuchocie pourazowej – ta pojawia się, jak sama nazwa mówi, w efekcie urazów ucha. A więc na przykład:
- uszkodzone struktury ślimaka w wyniku głośnych dźwięków,
- infekcje (stany zapalne ucha środkowego i wewnętrznego lub nerwów słuchowych),
- zwężenie kanału słuchowego,
- nowotwory i polipy,
- pęknięta błona bębenkowa,
- choroby zakaźne (m.in. wirus nosówki),
- urazy mechaniczne,
- metale ciężkie (np. arsen, rtęć),
- związki chemiczne (np. rozpuszczalniki i środki czyszczące),
- środki do rozbijania i wypłukiwania woskowiny,
- środki antyseptyczne i leki (m. in. antybiotyki z grupy aminoglikozydów, leki do chemioterapii i odwadniające).
Czytaj też: BŁĘDY W WYCHOWANIU MAŁYCH PSÓW
Głośne dźwięki a utrata słuchu u psa
W międzyczasie okazuje się, że najczęstszą przyczyną pourazowej utraty słuchu u psów jest bezsprzecznie narażenie na zbyt głośne dźwięki.
Do tych z kolei dochodzi przede wszystkim w efekcie trwałego uszkodzenia mikroskopijnych włosków czuciowych, znajdujących się w części ucha środkowego zwanej ślimakiem.
Co ciekawe, mimo istniejącego mechanizmu obronnego, który spowalnia ruchy kosteczek w okolicy błony bębenkowej i obniża tak intensywność dźwięku – mechanizm ten działa najlepiej wtedy, gdy intensywność dźwięku wzrasta stopniowo. Z kolei krótkie i bardzo głośne dźwięki niszczą te delikatne struktury.
💡Ciekawostka💡
Na pourazową utratę słuchu narażone są przede wszystkim psy myśliwskie albo policyjne. Hałas wywołany strzałem jest przecież krótki i bardzo głośny, osiągając czasami nawet stężenie szczytowe, nim mechanizm obronny zareaguje.
życie z psem głuchoniemym – jak rozpoznać Objawy pogorszenia się słuchu u psa?
Jest kilka takich objawów, które powinny Cię zaniepokoić, a świadczą właśnie o pogorszeniu się słuchu Twojego psa. Jest to na przykład utrata precyzyjnego lokalizowania źródła dźwięku. Zaobserwujesz to przede wszystkim wtedy, gdy zawołasz psa, który akurat Cię nie widzi. Słysząc dźwięk wtedy nie do końca będzie potrafił odnaleźć Cię fizycznie.
Możesz zwrócić na to uwagę także w domu – gdy coś upadnie, a pies zacznie rozglądać się albo spoglądać w ogóle w inną stronę.
W międzyczasie warto też sprawdzić, czy pies aby napewno słyszy. Jak to zrobić?
Stań za nim tak, by Cię nie widział. Pamiętaj jednak, że pies ma zdecydowanie większe pole widzenia niż my, dlatego nie możesz stanąć z boku. Naciśnij piszczącą zabawkę albo uderz metalową łyżką w miskę, wydaj przyjemny dla psa dźwięk. Zdrowy pies powinien postawić uszy i odwrócić głowę w stronę źródła dźwięku.
Z kolei zwierze, które nie słyszy – nie reaguje wcale. Tak, spokojnie sam w domu możesz zauważyć pewne problemy. Jednak nie uda Ci się stwierdzić głuchoty jednostronnej. U szczeniąt test behawioralny możesz przeprowadzić dopiero po piątym tygodniu życia, bo psy nie rodzą się z tak rozwiniętym słuchem.
💡Ciekawostka💡
Ostateczną i jednostronną diagnozę dotyczącą utraty słuchu u psa można postawić w efekcie badania BAER – Test Brainstorm Auditory Evoked Response. Bada on reakcje mózgu na podawany do ucha dźwięk. Taki test jest krótki, ale wymaga sedacji, bo każdy ruch może zakłócić wynik.
Jak leczyć głuchotę u psa?
Wrodzona głuchota jest nieodwracalna. To z kolei oznacza, że nie ma metod terapii, które cofają zmiany starcze. Jeśli jednak głuchota psa jest nabyta – utrata słuchu może być leczona farmakologicznie lub chirurgicznie. Oczywiście, w zależności od stopnia zaawansowania.
Jeśli przyczyną utraty słuchu są zmiany zapalne albo infekcje, szanse na odzyskanie zdolności słyszenia w efekcie odpowiednich leków są… Bardzo duże! W przypadku głuchoty wywołanej powstaniem polipów albo guzów – wykonuje się zabiegi chirurgiczne, które mogą pomóc w odzyskaniu słuchu.
Jednak by stwierdzić poziom takich braków, lekarz musi wykonać badania wrażliwości słuchowej oraz radiogram słuchu.
Mity o psach głuchoniemych
Życie z psem głuchoniemym jest zdecydowanie inne od życia z psem pełnoprawnym. Głównym z takich mitów jest to, że jeśli pies głuchnie staje się… Zdecydowanie bardziej agresywny! Co więcej bardzo nerwowo reaguje na ludzi albo inne psy, których pojawienia się nie spodziewały. W rzeczywistości jednak nie jest to prawda!
Nikt nie lubi być zaskakiwany i tylko z takiego zachowania wynikają ów agresywne przejay. Zdrowym zwierzętom nie podobają się przecież często takiego typu niespodzianki, a co dopiero zwierzakowi, który zupełnie nawet nie miał szansy przewidzieć ruchu osobnika w jego otoczeniu.
Co ważne – także w zabawach może dojść do niesnasków, a nawet bolesnych piśnięć czy ostrzegawczych warknięć psa. Warto więc przyzwyczaić głuchego psa do nagłego dotyku oraz reagowania na komendę nie wolno czy nie rób, by przerwać niepożądane zachowanie.
Czytaj też: JAK ODUCZYĆ PSA SPANIA W ŁÓŻKU?
Jak przeżyć dzień z psem głuchoniemym?
Takie życie wymaga pewnych zachowań i wyrobienia sobie nowych rytuałów, które pomogą w porozumiewaniu się z upośledzonym słuchem psem. Największą różnicą w obcowaniu z niesłyszącym zwierzakiem jest fakt, że właściciele muszą być w zasięgu jego wzroku, by móc się z nim komunikować.
Co jednak robić, by spokojnie przetrwać dzień z takim psiakiem?
Po pierwsze – spacerujcie na smyczy! Koniecznie! Biegające luzem głuche zwierzę to nie jest dobry pomysł. Nie słyszy pojazdów czy innych potencjalnych niebezpieczeństw. Wolność możliwa jest tylko na terenie zagrodzonym i musisz o tym pamiętać!
Po drugie – ostrzegaj o dotyku. Śpiący pies niczego nie słyszy i niespodziewanie dotknięty może.. Wpaść w panikę. Dobrą metodą na łagodne budzenie takiego psa, jest więc zbliżanie ręki do jego nosa, którym ten wyczuwa Twoją obecność.
Po trzecie – warto sprezentować głuchemu psu pełnosprawnego kolegę, po którego zachowaniu psiak będzie się orientował, co się dzieje.
Po czwarte – umieść na obroży albo szelkach informację o niepełnosprawności. Niech tak zapis znajdzie się obok Twoich danych.
Po piąte – rozważ dzwoneczek na szyi. Tak będziesz miał możliwość śledzenia psa. Dzwonienie pozwoli Ci zlokalizować, gdzie Twój pies teraz jest. Zwłaszcza jeśli mieszkasz w dużym domu z przepastnym ogrodem.
Czytaj też: DLACZEGO TWÓJ PIES BOI SIĘ OBCYCH LUDZI?
Co z treningiem – jak wygląda życie z psem głuchoniemym?
Można! Jak najbardziej! Jednak trening niesłyszącego psa nieco różni się od szkolenia zdrowego zwierzęcia jednym – musisz zrezygnować z komend głosowych! Wszystko na korzyść gestów i niewerbalnego nagradzania psa.
Musicie na początku wypracować sobie konsekwencję i czytelne sygnały odróżnialne od siebie. Raz wybrane komendy optyczne muszą towarzyszyć Wam przez cały trening – a najlepiej, całe życie.
Nagroda
Tymczasem, nagroda to najważniejszy punkt treningu! Przede wszystkim dla psa! Gest symbolizujący nagrodę to element, który musi jasno kojarzyć się psu. Łatwiej będzie Ci wówczas uczyć psa czegokolwiek. Może to być jakikolwiek gest, który wcześniej sobie wypracujecie. Pokazuj go przed nagrodą w postaci smakołyku.
Podstawowe komendy
A więc leżeć i siad. Komend tych należy uczyć głuchego psa dokładnie tak, jak pełnosprawnego osobnika. Możesz odczekać moment, gdy pies siada sam z siebie i wydać wybraną przez Ciebie komendę, nagradzając psa 1-3 sekundy później.
Taki rodzaj nauki wymaga od Ciebie jednak czujności i niemal natychmiastowej reakcji w zupełnie powszednich sytuacjach.
💡Ciekawostka💡Do wydania polecenia „leż” możesz użyć otwartej, skierowanej równolegle do ziemi dłoni. Do komendy „siad” nadaje się skierowany do góry palec wskazujący, znany Ci z czasów, kiedy zgłaszałeś się w szkole do odpowiedzi.
Komenda nie wolno
By przerwać niepożądane zachowanie – warto nauczyć psa komendy nie wolno. Sygnałem może tutaj być zaciśnięta w pięść dłoń albo machanie ręką, jakbyś kogoś pozdrawiał.
Żeby jendak podjąć szkolenie takich kwestii – warto poczekać aż pies zajmie się czymś niepożądanym i dotknąć go wtedy dwoma palcami w bok. Tak, by dotyk był nieprzyjemny i, by zwrócić psią uwagę na gest zabraniający.
Czytaj też: 5 SPOSOBÓW NA… PSA TERRORYSTĘ. CZYLI JAK ODUCZYĆ WYMUSZANIA
Jak skupić uwagę psa, który nie słyszy?
Chociaż normalnie słyszącym psom zdarza się głuchnąć na spacerze i nie reagować na głos właściciela – psy pozbawione słuchu mają wówczas zdecydowanie lepszy powód. Faktycznie nie słyszą. W efekcie, głuchy pies przeważnie uważniej obserwuje opiekuna, czasem jest jednak tak zajęty, że trzeba ów uwagę skupić na nowo. Może to być na przykład delikatne uderzenie ręką w smycz, której drgania dadzą do zrozumienia psu, że coś się dzieje.
Istnieją także takie rozwiązania, jak elektroniczne obroże dla głuchych psów. Są to alternatywy wibracyjne ze zdalnym sterowaniem, które umożliwiają zwrócenie uwagi psa. Nadajnikiem wysyłasz wówczas sygnał, który obroża odbiera jako ciche brzęczenie. Wystarczy więc, że nauczysz psa, że powinien na tę reakcję reagować i gestem przywołasz go do siebie.
A na koniec mam Ci do powiedzenia tylko jedno. Głuchota u psa to z pewnością spore wyzwanie i powód do zmiany przyzwyczajeń czy przestrzegania kilku zasad. W efekcie zdolności interpretacji mowy ciała czy języka migowego – wypracujecie spokojnie własny efektywny sposób komunikacji z niepełnosprawnym czworonogiem.
Co ważne, upośledzony słuch wyostrze przecież inne zmysły i przeważnie pies jeszcze bardziej przywiązuje się do właściciela, którego bacznie obserwuje.
Czytaj też: SYLWESTER LAST MINUTE, CZYLI JAK PRZYGOTOWAĆ PSA DO SYLWESTRA?
