Alergia kota to bardzo szeroki temat, a co ważniejsze – każdy rodzaj daje… Bardzo podobne objawy! Ich diagnostyka jest całkiem trudne, ale opiera się przede wszystkim na wykluczeniu innych chorób skóry.
Mowa na przykład o wylizywaniu się, nadmiernej aktywności pielęgnacyjnych albo łysieniu. AZS – alergiczne zapalenie skóry – definiuje się u kotów jako reakcję nadwrażliwość z udziałem układu immunologicznego na alergeny środowiskowe, pokarmowe czy w efekcie jakiegoś ugryzienia. U kotów, podobnie jak u psów, wyróżniamy alergię pokarmową, środowiskową, a także alergiczne pchle zapalenie skóry.
Czytaj też: JAK WIDZĄ KOTY?
Alergia pokarmowa u kota
To rodzaj alergii nie sezonowej choroby skóry. Oznacza to, że występuje cały rok, albo jest zależna od pory roku. Alergenem pokarmowym może być przede wszystkim… Składnik diety. I to każdy. Ale najczęściej jest to białko. Literatura, co ważne, podaje, że dla kotów alergizujące są głównie kurczak, ryby czy nabiał. Alergenami mogą być też na przykład węglowodany, konserwanty czy sztuczne polepszacze smaku.
Co ciekawe, alergia pokarmowa jest reakcją immunologiczną na dany alergen pokarmowy. W efekcie produkowane są przeciwciała, powstają kompleksy immunologiczne. Co za tym idzie – uwalniana jest na przykład histamina, odpowiedzialna za wystąpienie objawów, przede wszystkim świądu skóry. Nie powinieneś więc mylić reakcji alergicznej z taką typową nietolerancją pokarmową. W tej ostatniej z kolei nie będzie udziału układ immunologiczny – to po prostu nagła reakcja organizmu na spożycie pokarmu.
📜Charakterystyka alergii kota
Alergia pokarmowa u kota może pojawić się w każdym wieku. Co ważne – nie ma tu widełek wiekowych, jednak często można ją wykryć między 4. a 5. rokiem życia. Równocześnie trzeba dodać, że nie ma tutaj predyspozycji płciowych i rasowych.
💡Ciekawostka💡
W literaturze pojawia się rasa syjamska jako ta, u której częściej występuje ta przypadłość.
🤒 Objawy
To kwestia, która jest bardzo, bardzo podobna do objawów każdej innej alergii. Pokarmowe objawy przede wszystkim są zmianami dermatologicznymi – koci pacjent pojawia się w gabinecie w efekcie przełysień i wyłysień. Mogą także zrodzić się takie objawy, jak zespół ziarniaka eozynofilowego, na przykład owrzodzenia na pyszczku czy wargach.
Zmiany skórne znajdziesz przede wszystkim na głowie, karku, szyi. Niekiedy dadzą się też zauważyć na małżowinach usznych. Rzadziej – na tułowiu, skórze brzucha czy po wewnętrznej stronie ud.
Co ciekawe, skóra w momencie zaostrzenia objawów i intensywnego wylizywania może być wtórnie zakażona bakteriami lub grzybami. Najczęściej mogą to być bakterie z grupy:
- gronkowców (Staphylococcus spp.),
- paciorkowców (Streptococcus spp.),
- drożdżaków z rodzaju Malassezia.
W efekcie tegoż kocia skóra jest zaczerwieniona, bolesna. Dodatkowo często pojawiają się wykwity skórne czy wysięk. Niekiedy powodem wizyty w gabinecie jest po prostu nadmierna pielęgnacja sierści, bez widocznych zmian w okrywie włosowej kota.
🔍Alergia kota – jak zdiagnozować czworonoga?
Diagnostyka jest trudna. Alergia kota to nie byle co. Co ważniejsze te oferowane przez laboratoria testy alergiczne na alergeny pokarmowe nie są miarodajne. W efekcie większość lekarzy ich nie wykonuje, nie poleca i nie ma w zwyczaju. Warto jednak pamiętać, że kluczową rolę przy podejrzeniu tej jednostki chorobowej odgrywa dieta eliminacyjna. To właśnie tak musisz walczyć z tym, co się dzieje.
Co za tym idzie – na początek warto wypróbować karmę hydrolizowaną lub po prostu dietę monobiałkową o nieznanym wcześniej kotu źródle białka i węglowodanów. A więc taką opartą na karmie, której nigdy wcześniej nie jadł. Dieta musi być wprowadzona na minimum 8 tygodni, a niektórzy uważają, że na 12. Tak właśnie możesz sprawnie ocenić, co kotu szkodzi i jaka alergia kota jest niepokojąca. A co dalej – jaki element w pewnym sensie zagraża kotu.
Kolejnym krokiem jest wprowadzanie diety prowokacyjnej. O co chodzi? Otóż – kolejnego wprowadzanie innego źródła białka na minimum 4 tygodnie pozwala poczynić obserwację, czy nie pojawiają się nowe niepokojące objawy dermatologiczne. Mogą pojawić się dopiero po czasie 2 czy 3 tygodni.
💡Ciekawostka💡
Jak w każdej chorobie dermatologicznej – w zależności od objawów – musisz wykonać badanie bibułą, cytologię ze skóry, scotch test, trichogram czy zwyczajne oglądanie sierści pod lampą Wooda.
💊Jak leczyć alergie kota?
Pomożemy Ci tylko w kwestii jak leczyć objawy alergii, a nie samą alergię. Dlaczego? Otóż leczenie polega przede wszystkim na ograniczeniu świądu i objawów skórnych. Z samej alergii kota nie wyleczysz, niestety.
💡Ciekawostka💡
Nie ma możliwości odczulania kota.
W efekcie:
- stosowanie odpowiedniej diety,
- pilnowanie składników karmy i każdej przekąski
to podstawa.
Z kolei kiedy zaostrzą się objawy – konieczne jest podawanie leków przeciwświądowych i przeciwzapalnych. Na przykład takich, jak glikokortykosteroidy.
Leczenie miejscowe z kolei to przede wszystkim szamponoterapia czy wcierki odpowiednimi, kocimi kosmetykami. Jednak prawda jest taka, że… Trudno je stosować. Również maści i tego typu specyfiki są kiepskim rozwiązaniem, ponieważ kot od razu wyliże specyfik. Ten może mu zaszkodzić jeszcze bardziej w takiej formie.
Czytaj też: AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA PSA – JAK ZAPLANOWAĆ TRENING Z PSEM?
💡Ciekawostka💡
U kotów ważne jest wprowadzenie do diety NNKT, czyli niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Dlaczego? Potrzebują ich, by utrzymać skórę w odpowiednim stanie – to poprawia kondycję skóry i wygląd sierści, ale dodatkowo może ograniczyć świąd.
Alergia środowiskowa kota – atopia
To z kolei uwarunkowana genetycznie nadmierna produkcja przeciwciał IgE przeciwko alergenom środowiskowym. Co ciekawe, nie ma tutaj dowodów, by dla atopowego zapalenia skóry miała znaczenie genetyka.
Zespół FASS
Czyli skórny zespół atopowy kotów, to dzisiejsza nazwa atopowego zapalenia skóry kotów. Dotychczas nazywana zapaleniem skóry kotów związanym z nadwrażliwością na alergeny środowiskowe. Co ważne – niebędącym alergią pchlą ani żadnego rodzaju nadwrażliwością pokarmową. Najczęściej alergenami są tutaj przede wszystkim kurz i roztocza, w tym roztocza magazynowe i spiżarniane.
📜Charakterystyka
Spodziewać się jej można wyłącznie u kotów. Co więcej przysparza trudności przede wszystkim w ustaleniu etiologii i dokładnych mechanizmów immunologicznych. Zespół FASS, najpewniej, powiązany jest z reakcją immunologiczną organizmu, ale bez uwarunkowania genetycznego. Z kolei sam FASS to zdecydowanie szersze pojęcie od samej atopii. W efekcie – nie tylko mamy tu do czynienia z objawami dermatologicznymi, ale także objawami ze strony układu oddechowego (na przykład astma) czy pokarmowego.
💡Ciekawostka💡
Około 10% wszystkich chorób skóry u kotów to właśnie zespół FASS. Nie ma udowodnionych jadno predyspozycji rasowych w kontekście takich alergii. Nie ma także znaczenie płeć, ani wiek.
🤒Objawy
Do objawów takiego zapalenia zalicza się przede wszystkim znaki sezonowe. Równocześnie notuje się tutaj trudności diagnostyczne na przykład w przypadku alergii na roztocza kurzu domowego. Ta z kolei jest całoroczna.
Podobnie jak w alergii pokarmowej, objawami są wyłysienia. Zauważalne może być także zapalenie zewnętrznych kanałów słuchowych – przede wszystkim na kanwie drożdżaków z grupy Malassezia spp.
Z kolei zmiany chorobowe najczęściej zobaczysz na szyi i głowie (przede wszystkim na części twarzowej). Często jednak pojawiają się także na brzuchu, w okolicy krocza czy na łapach.
💡Ciekawostka💡
W literaturze wymienia się 4 podstawowe cechy występujące kotów z atopią. Można stwierdzić zespół FASS, gdy występują
– świąd zlokalizowany na głowie i szyi,
– wyłysienia, najczęściej symetryczne, powstałe w wyniku samouszkodzeń (z wylizywania) – występują u ponad 60% kotów z FASS,
– prosówkowe zapalenie skóry,
– zespół ziarniniaka eozynofilowego – występuje u ponad 20% kotów z FASS.
🔍 Diagnostyka
Rozpoznanie tej alergii przysparza większych trudności. Głównym elementem bazowym są podstawowe badania dermatologiczne oraz wykluczenie innych chorób.
Co ciekawe, u kotów istnieje możliwości testów alergicznych. Z kolei testy serologiczne zaleca się częściej niż testy śródskórne.
Niektórzy dermatolodzy są także zwolennikami testów śródskórnych, jednak zawsze trzeba przeprowadzić je w znieczuleniu. W międzyczasie trzeba zaznaczyć, że odczyt ze skóry bywa utrudniony.
💡Ciekawostka💡
U kotów reakcja na alergen może być niewielka i błędnie odczytana jako próba negatywna. Dlatego przy podejrzeniu FASS nie wykonuje się testów alergicznych.
Postawienie diagnozy opiera się przede wszystkim na wywiadzie klinicznym. Można też rozważyć badanie kliniczne pacjenta wraz z wykonaniem podstawowego pakietu dermatologicznego. Na przykład takich, jak w wypadku choroby z objawami dermatologicznymi:
- próby z bibułą,
- badania cytologicznego,
- scotch testu,
- trichogramu,
- obejrzenia kota pod lampą Wooda,
- wymazu z posiewem bakteriologicznym i antybiogramem,
- posiewu na dermatofity, czyli grzyby skórne.
💊Leczenie
Nie da się wyleczyć kota z atopii. To już wiesz, to już było mówione. Najważniejsze jest postawienie trafnej diagnozy i wykrycie alergenów.
W efekcie później trzeba minimalizować je i dostosować środowisko do potrzeb i codziennego życia kota. Na przykład sprzątanie w przypadku kota uczulonego na roztocza kurzu, ograniczenie wietrzenia mieszkań w przypadku kota uczulonego na pyłki traw, czy zastosowanie oczyszczacza powietrza.
Postępowanie lecznicze w celu złagodzenia objawów jest bardzo podobne do postępowania, które pojawiło się w kontekście alergii pokarmowej. Stosowanie leków takich, jak glikokortykosteoidy, chlorfeniramina (lek antyhistaminowy), cyklosporyna czy oklacytynib może okazać się skuteczne.
💡Ciekawostka💡
U kotów sprawdzają się leki immunosupresyjne, takie jak cyklosporyna, ale nie każdy czworonóg może przejść na taką kurację.
Jedyną różnicę w leczeniu w porównaniu z alergią pokarmową stanowi możliwość odczulania przyjaciela! Immunoterapia swoista jest stosowana w formie doustnej albo iniekcyjnej.
Zapalenie skóry od pchły – APZS
Literatura podaje, że to najczęstsza przyczyna świądu u kotów. Okazuje się dodatkowo, że choroba dotyczy przede wszystkim kotów wychodzących. Albo, oczywiście, stale przebywających na dworze, czy żyjących w skupiskach. Na przykład w schroniskach.
Co ważne – w kota trudno znaleźć pchły. Są to przecież zwierzęta, która tak doskonale i dokładnie pielęgnuje swoją sierść, że w międzyczasie efektywnie eliminuje ślady ektopasożyta na ciele.
Świąd w przypadku takiego zapalenia jednak będzie przede wszystkim ograniczał się do okolicy zadu i grzbietu.
🔍 Diagnostyka
Podejrzenie APZS warto rozwiać testem bibułą – sprawdzić odchody w sierści. Równocześnie konieczna jest regularność stosowania preparatów przeciwpchelnych. Takich jak na przykład obróżki kilkumiesięczne, tabletki czy też krople na kark nakrapiane regularnie co miesiąc.
💡Ciekawostka💡
W międzyczasie ostrych objawów konieczne jest podanie leków, najczęściej – glikokortykoidy. Te działają najszybciej przeciwświądowo i przeciwzapalnie, jednak dobrze, by były stosowane jak najkrócej i w jak najmniejszych dawkach ze względu na możliwe efekty uboczne.
Alergia kota – Podsumowanie
Warto pamiętać, że w przypadku kota alergika w zasadzie nie można mówić o jednym wzorcu objawów dla danej choroby. Co ważniejsze okazuje się, że takie same objawy mogą występować u kota z zespołem FASS, APZS czy alergią pokarmową. I to normalne. Kluczem do sukcesu jest jednak dojście do tego, jak wybadać daną alergię.
Równocześnie trzeba mieć na uwadze, że na podstawie objawów, bez badań, nikt nie jest w stanie – a, co ważniejsze, nie powinien – stawiać diagnozy. Co za tym idzie – podanie leku sterydowego, który tylko chwilowo podejmie się eliminacji (a raczej wyciszenia) objawów, nie jest rozwiązaniem! Pamiętaj o tym.
